Κυριακή 8 Απριλίου 2012

ΕΓΚΛΩΒΙΣΜΕΝΟΙ ΣΕ ΜΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΠΟΥ ΤΟΥΣ ΦΟΒΑΤΑΙ

Αναδημοσίευση από το ΒΗΜΑ

Γωνία Σοφοκλέους και Μενάνδρου. Είναι οι πρώτες ημέρες εφαρμογής του επιχειρησιακού σχεδίου «Αθηνά» και τα πλήθη των μεταναστών, που μια συνηθισμένη ημέρα θα γέμιζαν τα πεζοδρόμια, έχουν εξαφανιστεί. Κάθε τόσο εμφανίζονται αστυνομικοί που μεταφέρουν νεαρούς ως επί το πλείστον άνδρες στους οποίους έχουν φορέσει χειροπέδες. Το μόνο μέρος στην περιοχή που παραμένει γεμάτο είναι το συσσίτιο του Δήμου, στη συμβολή των οδών Σοφοκλέους και Πειραιώς. Η πείνα νικάει τον φόβο;
Οι μετανάστες έχουν εξαφανιστεί και από τις περιοχές γύρω από την πλατεία Βικτωρίας, όπου η παρουσία τους ήταν ιδιαίτερα έντονη. Την ίδια εικόνα παρουσιάζει η πλατεία Αμερικής. Τα αυτοσχέδια παζάρια στην Ερμού και στην Πατησίων με απομιμήσεις προϊόντων πολυτελείας έχουν κι αυτά χαθεί. Οι μετανάστες παραμένουν στα σπίτια τους, όπου ο πανικός χτυπάει κόκκινο. Ακόμη και όσοι ζουν νόμιμα στην Αθήνα διστάζουν να κυκλοφορήσουν και περιορίζουν τις μετακινήσεις τους στο ελάχιστο. «Ούτε εγώ ούτε οι γνωστοί μου κυκλοφορούμε όπως πριν» λέει ο Εντε, ένας 28χρονος Ιρακινός που ζει κοντά στην πλατεία Αμερικής. Βρίσκεται στην Ελλάδα πέντε χρόνια και τα τελευταία δύο είναι άνεργος. «Μόνο κάτι λίγες δουλειές πού και πού. Τα πράγματα έχουν δυσκολέψει πολύ. Θέλω να φύγω για τη Γερμανία, αλλά είναι αδύνατον. Η άδεια παραμονής μου έχει λήξει κι αυτή τη στιγμή είμαι παράνομος».
Εγκλωβισμένοι στον αποκλεισμό
Σχεδόν οι πάντες συνομολογούν ότι το κομβικό πρόβλημα στα ζητήματα των μεταναστών είναι η παντελής έλλειψη ουσιαστικής μεταναστευτικής πολιτικής. Οι διαδικασίες νομιμοποίησης είναι τόσο θολές που λειτουργούν σαν κινούμενη άμμος που παγιδεύει μεγάλο αριθμό μεταναστών σε ένα καθεστώς παρανομίας. «Αν εγγραφούν στην Ελλάδα δεν έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν άσυλο σε καμία άλλη χώρα της Ευρώπης. Δεν μπορούν να φύγουν, ενώ η πρόθεση πολλών εξ αυτών δεν είναι να μείνουν. Πολλοί προσπαθούν να διαφύγουν σε άλλες χώρες όπου έχουν συγγενείς ή δίκτυα υποστήριξης και εμείς δεν τους αφήνουμε. Τους εγκλωβίζουμε και τους καταδικάζουμε σε ένα καθεστώς στο οποίο δεν υπάρχουν και πολλές διέξοδοι νομιμότητας» αναφέρει ο κ. Γ. Κανδύλης, πολιτικός επιστήμων στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών. Για την ανανέωση πράσινης κάρτας απαιτούνται ένσημα, τα οποία στην εποχή της κρίσης είναι εξαιρετικά δύσκολο να συγκεντρωθούν, ενώ οι δυστοκίες στις διαδικασίες ανανέωσης της άδειας παραμονής έχουν αποτέλεσμα πολλοί νόμιμοι μετανάστες να χάνουν συνεχώς τη νομιμότητά τους, αφού συχνά παραλαμβάνουν άδειες που έχουν λήξει.
Την ανάγκη επίσπευσης των διαδικασιών για την παροχή άδειας παραμονής τονίζει και η κυρία Μαρία Κουβέλη, πρόεδρος του Συμβουλίου Ενταξης Μεταναστών του Δήμου Αθηναίων. «Πρέπει να επιταχυνθούν οι διαδικασίες, γιατί με όλα αυτά τα οποία εξαγγέλλονται έχει δημιουργηθεί ένας απίστευτος τρόμος σε πολλούς ανθρώπους που ζουν νόμιμα για πολλά χρόνια στη χώρα μας». Οπως εξηγεί, υπάρχουν μεγάλες καθυστερήσεις. «Είναι πολύ σημαντικό να ενεργοποιηθεί ο Ν. 4018/2011 που προβλέπει τη δημιουργία υπηρεσίας "μιας στάσης", μια υπηρεσία που θα παραλαμβάνει τα δικαιολογητικά, θα κάνει τον έλεγχο και θα δίνει την άδεια».
Κενά στη χορήγηση ασύλου
Τα τρομακτικά κενά που έχουν οι διαδικασίες πρόσβασης στο άσυλο είναι ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες, όπως αναφέρει η κυρία Μαρία Σπηλιωτακάρου, νομικός. Η κυρία Σπηλιωτακάρου, μαζί με άλλους δικηγόρους προσφέρει υπηρεσίες νομικών συμβουλών σε μετανάστες δύο απογεύματα την εβδομάδα, στο στέκι λαών της Ανατολής «Η Γέφυρα» στα Εξάρχεια. Περιγράφει την κατάσταση που επικρατεί κάθε Σάββατο ξημερώματα στη Διεύθυνση Αλλοδαπών στην Πέτρου Ράλλη όπου οι μετανάστες συνωστίζονται για να κάνουν αίτηση χορήγησης ασύλου. «Εκατοντάδες άνθρωποι στήνονται εκεί ώρες πριν και μόλις 20 από αυτούς στις 06.00 περνάνε τελικά τις πύλες προκειμένου να εκκινήσουν τη διαδικασία αίτησης ασύλου. Μέχρι πρότινος δεν υπήρχε καμία πρόβλεψη για να τηρηθεί έστω μια σειρά προτεραιότητας. Υπήρχαν στη σειρά ηλικιωμένοι, ασθενείς, ακόμη και έγκυοι που δεν είχαν καμία ελπίδα να προσπεράσουν τους υπόλοιπους. Πολλές φορές ξεσπούσαν καβγάδες ανάμεσα σε όσους περίμεναν. Τον τελευταίο καιρό τηρείται τουλάχιστον η διαδικασία επιλογής αυστηρά των πρώτων 20, οπότε εκείνος που θα φθάσει αργότερα γνωρίζει ότι δεν έχει νόημα να περιμένει».
Την ίδια εικόνα περιγράφει και ο Χαλίντ, ένας Σύρος 38 ετών. «Ο δικηγόρος που είχα βάλει για να με βοηθήσει μου ζήτησε 1.000 ευρώ και τελικά δεν έκανε τίποτε. Ηρθα δέκα φορές για να κατορθώσω να περάσω την πύλη και να πάρω τη ροζ κάρτα. Τώρα περιμένω να εγκριθεί η αίτηση για να μπορέσω να φύγω για το Βέλγιο όπου ζει ο αδελφός μου με την οικογένειά του».
Φεύγουν λόγω της κρίσης
Ο αριθμός των μεταναστών που ζητούν να πάρουν μέρος στα προγράμματα εθελούσιου επαναπατρισμού έχει τον τελευταίο καιρό αυξηθεί. «Η οικονομική κρίση έχει αυξήσει ραγδαία τον αριθμό των μεταναστών που κάνουν αίτηση να συμπεριληφθούν στα προγράμματα εθελούσιου επαναπατρισμού» αναφέρει ο κ. Δανιήλ Εσδράς, επικεφαλής του ελληνικού γραφείου του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ). Οπως εξηγεί, το γραφείο έχει δεχθεί 5.000 αιτήσεις, που καθημερινά αυξάνονται, ενώ ως σήμερα έχουν επαναπατριστεί 2.044 άτομα. Ο κ. Εσδράς επισημαίνει ότι τα προγράμματα εθελούσιου επαναπατρισμού μπορούν να συνεισφέρουν στην αξιοπρεπή αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης. Για να πάρει κανείς μέρος πρέπει να κάνει αίτηση καταθέτοντας βεβαίωση εθνικότητας και ονόματος από το προξενείο του. Στη συνέχεια γίνεται έλεγχος δακτυλικών αποτυπωμάτων. Κατόπιν παραλαμβάνει μια ταυτότητα πάνω στην οποία αναγράφονται όνομα και εθνικότητα και δηλώνεται ότι μέσα σε 30 ημέρες πρέπει να έχει φύγει από την Ελλάδα. Του παραχωρείται το εισιτήριο και 300 ευρώ.
Η μάχη για το κέντρο της Αθήνας
«Εδώ και πολλά χρόνια οι Ελληνες είμαστε η μειοψηφία. Στην πολυκατοικία όπου μένω μόνο στο δικό μου και σε ένα άλλο διαμέρισμα μένουν Ελληνες. Δεν τολμούσαμε να κυκλοφορήσουμε στον δρόμο μετά το απόγευμα» τονίζει η κυρία Αγγελική Μίχαλου, κάτοικος της οδού Αριστοτέλους κοντά στην πλατεία Βικτωρίας, και προσθέτει ότι η εγκληματικότητα είχε αυξηθεί ραγδαία. Παρ' όλα αυτά παραδέχεται ότι έχει καλές σχέσεις με δύο οικογένειες μεταναστών που ζουν στην πολυκατοικία της, ενώ εξηγεί ότι, επειδή η κόρη της είναι παντρεμένη, τη φροντίζει μια 55χρονη γυναίκα από τη Βουλγαρία, «που όμως είναι νόμιμη», όπως τονίζει.
Οπως παρατηρεί η κυρία Κουβέλη, το πρόβλημα σε ορισμένες περιοχές της Αθήνας «παρ' όλο που είναι υπαρκτό και χρήζει μιας σοβαρής και αποτελεσματικής αντιμετώπισης», έχει ταυτόχρονα διογκωθεί. «Δεν μπορεί το πρόβλημα σε κάποιες γειτονιές της πρωτεύουσας να γίνεται εθνικό ζήτημα» τονίζει και προσθέτει ότι οι πρόσφατες εξαγγελίες για την ανάπλαση του κέντρου δεν είναι παρά «προεκλογικά πυροτεχνήματα χωρίς δίχτυ ασφαλείας».
Στην ερώτηση ποια θεωρεί ότι είναι η πλέον ενδεδειγμένη πολιτική για την αντιμετώπιση του προβλήματος των παράνομων μεταναστών στο κέντρο της Αθήνας ο δήμαρχος Αθηναίων κ. Γ. Καμίνης σημειώνει ότι το πρόβλημα είναι σύνθετο και δεν έχει εύκολες λύσεις. «Κατ' αρχήν πρέπει, επιτέλους, να υπάρξει μια συγκροτημένη μεταναστευτική πολιτική. Δεν διαθέτουμε τη στοιχειώδη συνέπεια, ούτε έναντι των ελλήνων πολιτών ούτε έναντι εκείνων των μεταναστών που έχουν τις προϋποθέσεις να ενταχθούν στο κοινωνικό γίγνεσθαι», ενώ δεν συμφωνεί «με την περαιτέρω δραματοποίηση της κατάστασης. Είναι στο χέρι μας οι λύσεις να είναι δημοκρατικές, βασισμένες στα ανθρώπινα δικαιώματα και να έχουν διάρκεια. Αλλιώς θα κερδίσουν εκείνοι που επενδύουν πολιτικά στη φοβικότητα και στα αντανακλαστικά του μίσους».
Η άλλη πλευρά της βίαςΟ κ. Τζαβέντ Ασλάμ, πρόεδρος της κοινότητας των Πακιστανών που ζουν στην Ελλάδα, αναφέρει ότι «οι επιθέσεις από φασιστικά στοιχεία εναντίον μεταναστών τον τελευταίο καιρό έχουν αυξηθεί δραματικά. Την τελευταία περίοδο υπάρχουν τάσεις μαζικής επιστροφής στο Πακιστάν, καθώς οι φασιστικές επιθέσεις και η οικονομική κρίση έχουν μεταμορφώσει την καθημερινότητα των μεταναστών σε κόλαση».
Το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας ξεκίνησε πιλοτικά την 1η Οκτωβρίου του 2011 και κατέγραψε μέσα σε τρεις μήνες 63 περιστατικά, κυρίως στις περιοχές του κέντρου της Αθήνας, στην πλατεία Αττικής, στον Αγιο Παντελεήμονα και σε ορισμένες περιοχές της Πάτρας. Τα θύματα είναι κυρίως άνδρες, με αναλογία 56 προς 7 γυναίκες, και προέρχονται κυρίως από το Αφγανιστάν (25), την υποσαχάρια Αφρική (21), το Μπανγκλαντές (4) και το Πακιστάν (2), ενώ τα περιστατικά αφορούν κυρίως σωματικές βλάβες (30) και βαριές σωματικές βλάβες (12). Καταγράφηκαν επίσης κρούσματα καταστροφής περιουσιακών στοιχείων (καταστροφή οχήματος διανομής παντοπωλείου, εμπρησμός ανθοπωλείου).
Ειδική κατηγορία, όπως επισημαίνουν εκπρόσωποι του Δικτύου, αποτελούν τα 18 περιστατικά όπου συνδέεται η αστυνομική με τη ρατσιστική βία (10 στην Αθήνα και 8 στην Πάτρα). Πρόκειται για περιστατικά στα οποία ένστολοι κατά την άσκηση των καθηκόντων τους και σε επιχειρήσεις ρουτίνας καταφεύγουν σε έκνομες ενέργειες και άσκηση βίας. Καταγράφηκαν επίσης περιπτώσεις κακομεταχείρισης σε αστυνομικά τμήματα, καθώς και η καταστροφή νομιμοποιητικών εγγράφων. Σε μια περίπτωση ένστολος κατέστρεψε φάρμακα τα οποία ο αλλοδαπός είχε προμηθευθεί από ιατρείο ΜΚΟ.
 
Τα κέντρα φιλοξενίας
Η δημιουργία των κέντρων φιλοξενίας που εξήγγειλε πριν από λίγο καιρό ο κ. Μ. Χρυσοχοΐδης έχει προκαλέσει ήδη έντονες αντιδράσεις τόσο στα κόμματα της Αριστεράς όσο και στις κοινότητες των μεταναστών και στις τοπικές κοινωνίες της Ελλάδας. Οι κάτοικοι της Αμυγδαλέζας έχουν ξεκινήσει εκδηλώσεις διαμαρτυρίας αποκλείοντας κεντρικές λεωφόρους της περιοχής. Ο κ. Κ. Αγοραστός, περιφερειάρχης Θεσσαλίας, ήταν από τους πρώτους που διαφώνησαν με τη δημιουργία αυτών των κέντρων. Οπως επισημαίνει, θεωρεί το μέσο «ατελέσφορο, που διαχέει και εντείνει το πρόβλημα παρά το λύνει. Πρώτα να επιταχυνθούν οι διαδικασίες απονομής ή μη ασύλου», λέει, «και να θωρακιστούν τα σύνορα. Οι μη νόμιμοι μετανάστες δεν είναι ποινικοί κρατούμενοι και ως εκ τούτου υπάρχουν περιορισμοί στο διάστημα κράτησής τους. Να μας πει η Πολιτεία με ποιους κανόνες θα λειτουργούν και ποιος φορέας θα είναι υπεύθυνος για τη λειτουργία τους».
Ανάλογα κέντρα πάντως λειτουργούν εδώ και χρόνια σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, είτε σε καινούργιες κατασκευές είτε σε ανακαινισμένα παλιά στρατόπεδα, νοσοκομεία και σχολεία, τόσο μέσα σε μεγαλουπόλεις όσο και στην περιφέρεια. Υπάρχουν τρεις κατηγορίες κέντρων: Τα Κέντρα Πρώτης Υποδοχής, όπου γίνεται η καταγραφή και ο αρχικός διαχωρισμός όσων ζητούν άσυλο. Τα Κέντρα Φιλοξενίας, όπου μένουν όσοι έχουν υποβάλει αίτημα ασύλου, και τα Κέντρα Κράτησης, όπου φιλοξενούνται όσοι πρόκειται να απελαθούν. Στα κέντρα αυτά έχουν διαμορφωθεί στοιχειωδώς αξιοπρεπείς συνθήκες ανθρώπινης διαβίωσης και δεν έχουν σχέση με την άθλια εικόνα των ελληνικών κέντρων, ειδικά στον Εβρο και στα νησιά του Αιγαίου.

Δεν υπάρχουν σχόλια: